Hayal gücünü zorlayan bilimkurgu türünün atası..
Arz'ın Merkezine Seyahat, bir Jules Verne romanı. Yeni baskı kitaplarda 'Dünyanın Merkezine Yolculuk' adını taşıyor. Ben hem eski hem de yeni baskısını okudum. Jules Verne, şüphesiz bilimkurgu türünün babasıdır. Kitap, yeni basımlarda ''Dünya'nın Merkezine Yolculuk'' diye geçiyor. Eser 1864 yılında kaleme alınmış olup, jeoloji, seyahat, keşif, macera temalarını fantastik bir bilimle birleştirmiştir. Dünya klasikleri arasında yer aldığı için çocuk-yetişkin herkesin okuyabileceği nitelikte bir eser. Kitap, ünlü jeolog ve madenbilimci profesör Otto Lindenbrock ve onun yeğeni Axel ile başlarından geçen maceraları anlatmakta. Romanda geçenler bizdeki definecileri anımsattı diyebilirim.
İpuçlarına geçecek olursak; Hamburg'taki bir evde genç bir delikanlı Axel, amcası Profesör Lidenbrock'le birlikte yaşamaktadır. Bir gün profesör eski bir el yazması kitap almış, okurken kitabın arasında bir şifreli kağıt bulur. Bu şifre İzlandalı bilgin Arne Saknussemm'a aittir. Aynı zamanda şifreli yazı nasıl oluşturulur öğrenmiş oluyoruz. Arne Suknessumm, İzlanda'daki sönmüş bir yanardağ olan Sneffels'ın kraterinden Dünya'nın merkezine indiğini ifade etmiştir. Profesör Lindenbrock büyük bir heyecana kapılıp, yeğeni Axel ile birlikte gerekli eşyaları hazırlayıp İzlanda'ya gider. Burada kendilerine Hans adında bir İzlandalı dağ rehberi eşlik eder. Bu rehbere hayran kaldım; çünkü yerin derinliklerinde türlü tehlikeler atlattılar ve Hans onları bir an olsun bırakıp gitmedi. Zaman zaman hayatlarını kurtardığı bile oldu. Onlara sadık, güvenilir ve fedakâr bir yol arkadaşı oldu. Bizde haberlere çıkan, hazine peşinde dostunu yarı yolda bırakan definecileri düşünürsek..
Bu romanla Jules Verne'in hayal gücüne hayran kalıyorsunuz. Kurgu olayları bir film gibi hayalinizde tasavvur ediyorsunuz. Sayfalar arasında bilimsel gerçekleri sarsacak teorilere tanık oluyorsunuz. Örneğin; yer kabuğuna indikçe sıcaklığın artması gerekirken, inatçı Profesör Lidenbrock bu teoriyi çürütecek bir sürü çıkarımlarda bulunuyor. Yerin binlerce kilometre altına çıkılan bu tehlikeli yolculukta, kafamızda oluşan soruları ve endişelerimizi Axel bizim yerimize profesör dayısına soruyor. Ve dayısı da oldukça soğukkanlı ve kaygısız tavrıyla soruları yanıtlıyor. Kitap didaktik bir eser; çünkü dünyanın katmanları hakkında fikir veriyor. Küçük bir araştırma yaptım ve romanda 'Sneffels' adıyla geçen Etna Yanardağı, Avrupa'nın en büyük yanardağı ve hâlâ etkisi devam etmekteymiş. Kitapta ilgimi çeken, karakterlerin karşılarına çıkan nehrin (kitapta dere) bir yeraltı denizine açılması ve bu denizde yüzyıllar önce, insanın varlığından önce yaşamış canlı yaratıkların bulunmasıydı. Tarih öncesi çağların ilgimi çekmesi sebebiyle, müzelerde fosil olarak sergilenen bu hayvan ve bitkilerin kitapta karşıma çıkması etkileyiciydi.
Gelelim Jules Verne'in ilham kaynağı oluşuna.. Yazmış olduğu romanlarda bilimden örnekler vermiş, birçok bilimsel buluşa ilham vermiştir. Meselâ; denizaltı aracının henüz kimse tarafından hayal edilmediği bir dönemde yazılmış olduğu söylenir.
Peki ''Dünya'nın merkezi neresi?'' Daha önce yapılan çalışmalara göre, Mekke mi, Mısır Piramitleri mi, Ankara mı, yoksa Google Maps'in hesaplamasıyla Çorum ilimiz mi? Oysa Nasrettin Hoca'ya göre dünyanın coğrafî merkezi Akşehir'di. Öyle ya da böyle, dünya dönüyor ve geçen zaman geri gelmiyor. Bu tartışmaların önemli olduğunu sanmıyorum ya da benim ilgimi çekmiyor. Nitekim 2016'da Çorum Belediye Başkanı'nın turizm açısından katkı sağlayacağını sandığı NASA haberine erken sevinmiş olacağını sanıyorum.
Yerli ya da yabancı klasik eserler mutlaka okunmalı diye düşünüyorum. Bu bakımdan Jules Verne, ''Dünya'nın merkezine inmek mümkün mü?'' sorusunu okuyucusunun zihnine yerleştirmeyi başarıyor. Ünlü romanın filmleri de çekildi. 1959 filmini kitapla alâkasız bulmakla birlikte, önceden izlediğim aynı adı taşıyan 2008 filmi güzel bir macera-bilimkurgu filmi diyebilirim. Ama tabi ki kitabı filmiyle yargılamıyoruz; çünkü kitaptaki güzellikler filmlerde soru işareti olarak kalıyor ve tat vermiyor. Okuduğum kitapların akılda kalıcılığını arttırmak için belgesel veya film arayışına giden biri olarak tavsiye ediyorum. Kitapla ve sevgiyle kalın..
Kitabın Künyesi:
Kitabın Adı: Arzın Merkezine Seyahat-Dünyanın Merkezine Yolculuk
Yazarı: Jules Verne
Türü: Bilimkurgu, macera
Sayfa: 255-136
Yayınevi: İyigün Yayınları-İş Bankası Kültür Yayınları
